زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

سوره سجده





سجده، نام سی و دومین سوره قرآن کریم می باشد و از آن در باب صلات سخن گفته‌اند.


۱ - تعریف



سوره سجده از عزائم و سوره‌هاى داراى سجده واجب به شمار مى‌رود که سجده کردن هنگام تلاوت یا گوش دادن آیه پانزدهم آن واجب است.

۲ - حکم قرائت سوره سجده



خواندن سوره سجده در روز جمعه
[۱] مصباح المتهجد ص۲۶۵.
و نیز رکعت سوم نماز شب در شب جمعه مستحب است.
[۲] مصباح المتهجد ص۲۷۱.
کسى که تصمیم بر حفظ قرآن دارد، شب جمعه چهار رکعت (دو تا دو رکعتى) نماز بگزارد؛ در رکعت اول، سوره حمد و یس، و در رکعت دوم، حمد و دخان، در رکعت سوم، حمد و سجده و در رکعت چهارم، حمد و ملک را بخواند؛
[۳] مصباح المتهجد ص۲۶۴.
چنان که مستحب است در شب نیمه شعبان چهار رکعت (دو تا دو رکعتى) نماز بگزارد و پس از حمد، سوره‌هاى یس، دخان، سجده و ملک را به ترتیب در چهار رکعت بخواند.
[۴] مصباح المتهجد ص۸۳۹.


۳ - یکی از نشانه‌های بارز مؤمن



خداوند در آیه ۱۵ این سوره، یکی از نشانه‌های بارز مؤمن را به خاک افتادن به علامت تعظیم و سپاس، هنگام یادآوری آیات و نشانه‌های خدا، و سجده و ستایش خداوند می‌داند. این آیه، سجده واجب دارد و نام سوره نیز از همین آیه گرفته شده است.

۴ - هدف کلی سوره سجده



هدف کلی سوره، بیان مبدا و معاد ، و اقامه برهان بر این مساله است، و نیز دفع شبهه‌هایی که در باره این دو مساله در دل‌ها خلجان می‌کند، و در ضمن به مساله نبوت و کتاب نیز اشاره می‌نماید، و امتیازی که دو گروه مؤمنین حقیقی به آیات خدا، و فاسقان خارج از زی عبودیت ، از یکدیگر دارند بیان می‌کند، و نیز به دسته اول وعده ثوابی می‌دهد که از تصور هر متصور بیرون است، و به دسته دوم وعیدی می‌دهد، و به انتقام شدیدی تهدید می‌کند که عبارت است از عذاب الیم و ابدی در قیامت ، و عذابی کوچک تر از آن که در دنیا به زودی خواهند چشید، و در آخر، سوره را با تاکید آن وعید، و دستور به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که تو نیز منتظر باش آن چنان که آنان منتظرند، ختم می‌کند.

۵ - مکان نزول سوره مذکور



گفته شده: این سوره در مکه نازل شده، مگر سه آیه آن که بعضی گفته‌اند در مدینه نازل شده است، و آن عبارت است از آیه ا فمن کان مؤمنا کمن کان فاسقا تا تمامی سه آیه.
[۸] رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۸۵.
[۹] جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
[۱۲] هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۲۹۷.
[۱۳] فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۳۷۳.
[۱۴] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۹۱.


۶ - ویژگی‌های سوره سجده



۱. سی آیه به عدد اکثر مکتب‌های تفسیری، ۲۹ آیه به عدد بصری، ۳۸۰، ۳۷۵ یا ۳۳۰ کلمه و ۱۵۰۰، ۱۵۶۴ یا ۱۵۹۹ حرف دارد.
۲. در ترتیب نزول، هفتاد و پنجمین و در قرآن کریم سی و دومین سوره است.
۳. پس از سوره مؤمنون و پیش از سوره طور در مکه فرود آمد؛ به جز آیات ۱۶ تا ۲۰ که مدنی است.
۴. از سور مثانی ، و شمار آیات آن کمتر از یک حزب است.
۵. گفته‌اند یک آیه منسوخ دارد.
۶. آن را از سور عزائم برشمرده‌اند.

۷ - مطالب برجسته سوره سجده



۱. عظمت قرآن و نزول آن از جانب پروردگار جهان ؛
۲. آفرینش انسان از خاک و نطفه و روح الهی؛
۳. نشانه‌های عظمت و قدرت الهی در آسمان و زمین ؛
۴. رستاخیز و حساب؛
۵. خلقت زمین و آسمان در شش روز؛
۶. اشاره‌ای کوتاه به تاریخ بنی اسرائیل .

۸ - عناوین مرتبط



سور عزائم.
اسامی سوره سجده.

۹ - پانویس


 
۱. مصباح المتهجد ص۲۶۵.
۲. مصباح المتهجد ص۲۷۱.
۳. مصباح المتهجد ص۲۶۴.
۴. مصباح المتهجد ص۸۳۹.
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۳.    
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۱.    
۷. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۲۴۳.    
۸. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۸۵.
۹. جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
۱۰. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۱۰۱.    
۱۲. هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۲۹۷.
۱۳. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۳۷۳.
۱۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۹۱.


۱۰ - منابع



فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«سوره سجده».    
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۹۱-۳۹۲، برگرفته از مقاله«سوره سجده».    


رده‌های این صفحه : سوره‌های قرآن




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.